Enver Yılmaz, tarafından 2023 yılında kurulan Zazaki News, ara yüzü ve içerikleri tamamen Zazaca olan ilk ve tek haber portalı.
Zazaca, UNESCO’nun 2008’de yayınladığı rapora göre Türkiye’de kaybolmaya yüz tutmuş 18 dil arasında yer alıyor. Dilin kaybolmaya yüz tutmuş olması sahiplenme duygusunu geliştiriyor.
Yaklaşık 15 yıldır gazetecilik yapan ve Diyarbakırlı bir Zaza olan Enver Yılmaz da Zazaca haberler ve podcastler üreterek diline sahip çıkıyor ve yayınlaştırıyor. Yılmaz, “Ben gazetecilik hayatıma kendi anadilimle başladım. Bugüne kadar da kendi anadilimde gazetecilik yapmaya çalışıyorum” diyor.
Yılmaz, daha önce ana gövdesi Türkçe ve Kurmaci olan kuruluşlarda Zazaca içerikler üretti. Yılmaz, 2023 yılında NewsLab Turkey’ın Kuluçka programına katılarak ara yüzü ve içeriklerin tamamının Zazaca olduğu Zazaki News’i kurdu.
İçeriklerin tamamının Zazaca olduğu bir mecra kurmanın daha etkili olacağı düşüncesiyle hareket ettiğini söyleyen Yılmaz, 2023 yılında NewsLab Turkey’in Kuluçka Programı’na katıldığı süreci anlatıyor:
“2023 yılında NewsLab Turkey’in Kuluçka Programı’na katıldım. Bir hafta İstanbul’da ben kendim birebir geri aldım. Buradaki amacım ara yüzü tamamen Zazaca olan web sitesi kurmaktı. Web sitesi kurarken işte nelere dikkat edilmeli? Dijital medyayı biraz daha öğrenmek gerekiyordu. Yeni nesil gazetecilik dediğimiz pozisyonda bu işi yapmak gerekiyordu. O açıdan NewsLab Turkey’in bize çok ciddi katkıları oldu.”
“İlk ve Tek…”
Yılmaz, “Ara yüzü Zazaca olan günlük haber, podcast, video haber içerikleri üreten ilk ve tek Zazaca platformu kurduk” diyor.
Merkezi Diyarbakır olan Zazaki News, haber, video haber ve podcast içerikleri yayınlıyor. Kuruluş, web sitesinin yanı sıra Instagram, Facebook, X, YouTube, TikTok ve Spotify ile 10 binlik bir kitleye ulaşıyor.
Zazaki News, Zazaca içerik üretenlerin buluşma noktası oluyor. Kuruluş, aynı zamanda interaktif bir yol izliyor. Zazaca şarkı, şiir ve hikayeler “Bu ses sizin sesinizdir” sözüyle podcastlerde yer alıyor.
“Ekonomik Problemleri Aşmak İçin Girişimlerde Bulunduk”
Zazaki News, kurulduktan sonra alternatif birçok haber kuruluşu gibi ekonomik problemler yaşadı. Bu problemleri aşmak için girişimlerde bulunduklarını belirten Yılmaz, “Reklam, kitlesel fonlama gibi birçok ekonomik model üzerine çalıştık” diyor.
Avrupa Birliği Demokrasi Vakfı’nın (EED) kaybolan diller, dezavantajlı gruplar ve toplumsal cinsiyet eşitliği gibi konularda destek veriyor olması Zazaki News’e ilham oluyor.
Bu nedenle Avrupa Birliği projelerinin ilgilerini çektiğini belirten Yılmaz, NewsLab Turkey’in yönlendirmesiyle Avrupa Birliği Demokrasi Vakfı’na (EED) başvurduklarını ve aldıkları bir yıllık destekle yayınlarını sürdürdüklerini söylüyor.
Kuruluş, Avrupa Birliği Demokrasi Vakfı’ndan (EED) bir yıl için 25 bin Euro destek aldı. Bütçenin 6 bin Euro’su bağımsız gazetecilere video haber ve posdcast için telif ücreti olarak ödüyor. Bütçenin diğer kısmı ise kuruluşun temel giderlerini karşılıyor.
Yılmaz: “En önemlisi ben Enver Yılmaz olarak, kendi mesleğimin dışında yaptığım işleri bırakıp tamamen bütün enerjimi Zazaca çalışmalara, Zazaca dijital medya çalışmalarına verdim. Bu bir yıl içerisinde ben bile bazen bu dereceye geldiğimizde inanamıyorum.”
Bilinmeyen Dil Gelire Engel
Yılmaz, Zazaca dilinin Google tarafından algılanamadığını ve bu nedenle Google reklamlarından gelir elde edemediklerini söylüyor.
“Zazaca’yı Sahiplenen Her Kesime Eşit Mesafede”
Yılmaz, Zazaca’yı sahiplenen her kesime eşit mesafede olduklarınışöyle anlatıyor:“Politik gündemleri takip ediyoruz ama bunu takip ederken önceliğimiz Zazaca’ya değer veren, Zazaca’yı sahiplenen kesimlere, partilere, edebiyat çevrelerinin hepsine eşit bir şekilde sahip çıkıyoruz.”
“Zazaca’da Biz Daha Bunu Sancılarını Yaşıyoruz”
Zazaca’nın siyasi statüsü nedeniyle oluşan dezavantajlardan bahseden Yılmaz, “Zazaca, eğitim dili değil. Türkiye’de insanlar sözlü bir şekilde bugüne kadar dillerini yaşattılar. Öbür diller siyasi statülerinden dolayı, eğitim görmelerinden dolayı bir standart dil oluşturabilmişler ama Zazaca’da biz daha bunu sancılarını yaşıyoruz” diyor.
Geri Dönüşler
Yılmaz: “Birçok insan bize geri dönüş yaparken ‘Biz unutulmaya yüz tutmuş dilimizi sizin sayesinde günlük içerikler tüketerek öğreniyoruz’ diyor.”
Yılmaz, kursiyerlerin materyal ihtiyacını da karşıladıklarını söylüyor: “Bizim içerikleri yazıları ders verirken kursiyerlere okutuyorlar. Kursiyerler materyal ihtiyaçlarını Zazaki News’ten karşılıyor. Demokratik bir hak olan insanların kendi anadillerinde haber okuma, içerik tüketme ihtiyacını gideriyoruz.”
“Dilimizin Bir İtibar Sıkıntısı da Var”
Yaptıkları çalışmalarla dillerini itibarlı hale getirmeye çalıştıklarını belirten Yılmaz, “Dilimizin bir itibar sıkıntısı da var aslında. Yani insanlar Türkçe konuşuyorlar. Eğitim dili Türkçe, pazar dili Türkçe, siyaset ve televizyon dili Türkçe… Kendi dillerini biraz önemsiz görüyorlar. Biz dilimizi aslında bu yollarla, bu çalışmalarla önemli itibarlı hale getirmek istiyoruz” diyor.
