Eskiden kumar bağımlısı olmak için bir kumarhaneye, birkaç kumarbaza, nakit paraya ve kumarhaneye gidebilecek kadar fiziksel sağlığa ihtiyaç vardı ama bugün on yaşındaki bir çocuğun bile kolaylıkla kumara ulaşabileceği bir çağdayız. Sanal kumar maalesef günümüzde altın çağını yaşıyor ve daha da yayılmaya devam edecek gibi görünüyor. Bugün herhangi bir kafeye gidip oturan kişileri incelerseniz mutlaka birkaçının sanal kumar oynadığını göreceksiniz. Sanal kumar çok bulaşıcı bir virüs gibi ülkemizde korkunç bir hızla yayılıyor. Bugün resmen sanal kumar pandemisi içerisindeyiz. Ve her birimizin cebinde bizi esir almaya hazır binlerce kumarhane var artık.
SANAL KUMAR NEDİR?
Sanal kumar, internet üzerinden gerçek parayla oynanan bir kumar çeşididir ve fiziksel kumara göre bağımlılık yaratma oranı çok daha fazladır. Çünkü sanal kumar her an elinizin altında bulunabiliyor. Sabaha karşı, işte, toplantıda hatta kumarhanede gerçek kumar oynarken bile sanal kumara kolaylıkla erişebilirsiniz. İşte sanal kumarı korkunç bir tehdit kılan özelliklerin başında da ulaşılabilirliği geliyor. Biraz parası ve cep telefonu olan herkes kolaylıkla kumar oynayabiliyor. Sanal kumar lise öğrencilerine kadar yayılmış durumda.
SANAL KUMAR SİTELERİ
Yüz binlerce euro harcayarak kumar yazılımı satın alan yasa dışı bahis siteleri giderlerinin yüzlerce katı kadar parayı kurbanlarından kolaylıkla elde ediyor. Kurbanlarını sosyal medya reklamlarıyla tuzaklarına çekiyorlar. Eğer sosyal medyanız varsa mutlaka sanal kumar reklamına binlerce kez maruz kalmışsınızdır. ‘’Bet’’ ifadesi gördüğünüz reklamlar sanal kumar reklamlarıdır. Üzerinde Zeus karakteri, yıldırım resimleri, kumar görselleri, şeker görselleri olan veya ‘’bonus, ücretsiz spin, deneme bonusu, üyelik bonusu, x100’’ gibi ifadeler içeren reklamlar sanal kumar sitelerinin reklamlarıdır. Bu kadar büyük bir dijital pazarlama ağı yaratabildiklerine göre kurbanlarından kazandıkları paranın büyüklüğünü tahmin edebilirsiniz. Milyarlarca liralar havada uçuşuyor ve klişe ama bir hakikat olan o meşhur deyimle ‘’her zaman kasa kazanıyor.’’
OYUNLAR
Sanal kumar sitelerindeki oyunlar rengarenk karakterlerle görsel bir şölen şeklinde kurbanını kendine çekiyor. Cıvıl cıvıl renklerle bir uyuşturucu madde kadar tehlikeli olan kumarı masum göstermeye çalışıyorlar. Sizde ‘’oyun oynuyorum.’’ Hissiyatı yaratmaya çabalıyorlar ve bunu da başarıyorlar. Bu sitelerde binlerce oyun var ama en bilinenleri halk diliyle ‘’dede, şeker, balıkçı hasan, prenses’’. Bu ifadelere sokaktaki küçük çocuklar bile aşina artık ve bu durum covid-19 salgınından kat be kat daha tehlikeli, ciddi, vahim bir durum.
DOPAMİN TUZAĞI
Hepimizin beyninde bir ödül mekanizması vardır. Hoşumuza giden bir şey yaptığımızda, bir başarı elde ettiğimizde bu mekanizma aktif olur. İşte bu mekanizmada dopamin isminde bir hormon bulunur. Ve bütün bağımlılıklar aşağı yukarı bu hormonla ilişkilidir. Dopamin doğal yollardan üretilebilir. Örneğin yüzmek, bir sınavdan başarılı not almak, gol atmak, yemek yemek, sarılmak gibi aktiviteler sağlıklı bir şekilde dopamin üretir. Fakat sosyal medyada bildirim almak, reels izlemek, kumar oynamak da dopamin hormonu salgılatır. Dopamin hormonu bizde mutluluk hissi oluşturur. Bu hissi oluşturmak için doğal yollar yerine daha basit ama aşırı sağlıksız olan sosyal medya veya sanal kumarı seçersek bağımlı olmamız kaçınılmaz olur. Bir kumar bağımlısı tek bir oyun oynadığı için kumar bağımlısı olmaz. Öncelikle küçük bir miktar parayla oynar ve dopamin salgılar. Kendini o an iyi hisseder. Tekrar tekrar oynadıktan sonra artık küçük miktar para onda dopamin salgılatacak kadar heyecan yaratmaz. Biz buna ‘’tolerans geliştirmek’’ diyoruz. Bu durum uyuşturucu bağımlılığında da aynen böyledir. Uyuşturucu bağımlısı kişi önce düşük dozlar alır fakat zamanla düşük doz ona yetmez ve tedavi olmazsa nihayetinde ‘’altın vuruş’’ denilen ölümcül dozu kullanarak ölür. Kumar bağımlısı da misalen yüz lira ile başladığı kumara birkaç hafta içinde binlerce, birkaç ay içinde yüz binlerce liralarla devam edebilir. Ve nihayetinde tüm limitleri sonuna kadar kullanılmış kredi kartları, arkadaşlardan, bankalardan edinilmiş yüz binlerce lira borca belki hırsızlığa ve intihara kadar gidebilir iş. Bu trajediden mutlu olan tek taraf ‘’kasa’’dır. Kumar bağımlısı olmamanın tek yolu kumara hiç başlamamaktır.
BAĞIMLILIK DÖNGÜSÜ
Hiç kimse ‘’ben bağımlı olacağım’’ diyerek kumara başlamaz. Arkadaşının ‘’hadi sen de at bir yüzlük’’ teklifi veya sosyal medyadan gördüğü bir reklamla kumara başlar. Önceleri masum bir eğlence gibi görünen kumar zamanla aklından çıkmaz olur. ‘’Nasılsa istediğimde bırakırım.’’ düşüncesiyle başlayan süreç, ‘’asla bırakamam’’ noktasına hızla ilerler. Sigara, alkol, uyuşturucu ve kumar… Hepsi ‘’bir kereden bir şey olmaz’’ denilerek başlanan bağımlılıklardır. Aşağıya bu döngünün bir görselini bırakıyorum.
KUMAR BAĞIMLILIĞININ BELİRTİLERİ
- Kişinin kumar üzerinde kontrolünü kaybetmesi: Planladığından daha fazla oynama, paraya limit koyamama.
- Kumar konusunda yalan söyleme: Kayıplar ve borçlar hakkında yalan söyleme
- Yoksunluk yaşamak: Kumarı bırakma ya da azaltma durumunda huzursuzluk, sinirlilik gibi belirtiler yaşama.
- Başarısız bırakma girişimleri
- Kumar üzerine düşünme: Kumar oynanmadığı zamanlarda da kumar üzerine düşünme.
- Olumsuz durumlarda oynama: Olumsuz duygularla (çaresizlik, çökkün, bunalmış vb.) baş etmek için kumar oynama
- Peşine düşme: Kumarda kaybedilenin peşine düşme ve onları kumardan kazanmaya çalışma
- İlişkilerin bozulması: Kendine ve çevresine zaman ayıramama, manipüle etme, verdiği sözü tutamama gibi nedenler ilişkilerin bozulması
- Bel bağlama: Aile ve çevreden destek alacağına inanma
KUMAR KAZANDIRIR MI?
Kumar siteleri kurbanlarını oyunda tutabilmek için ara sıra onlara para kazandırır fakat tüm bunlar belli bir logaritmaya göre yapılmakta ve eninde sonunda kazanan kasa olacak şekilde oyun yapay zekâ yardımıyla dizayn edilmektedir. Aldatıcı reklamlarla kurbanlarını kandıran siteler onlara UMUT satar. Milyonlarca lira harcanarak oluşturulan yazılımlarla kumar oynatan kumar siteleri sahipleri hiç kimseye durduk yere para kazandırmaz ve asla zarara girecek bir iş yapmazlar. Kumar uzun vadede hiç kazandırmadığı gibi kişinin hayatını mahveder;
- Bağımlının ailesi perişan olur
- Kişi hırsızlığa ve yalana sık sık başvurmaya başlar
- Sosyal hayatı biter
- Ağır psikolojik sorunlar yaşar
- Ekonomik olarak büyük bir zararın içinde olur
- Kaybettiklerimi kazanırım, telafi ederim umuduyla battıkça batar.
Ayrıca kumar siteleri çok küçük bir ihtimalle de olsa kurbanına yüklü bir miktarda para kazandırsa da bu ödemeyi yapmaz, kullanıcının hesabını devre dışı bırakır ve şikayet edilecek hiçbir mercii yoktur zira kumar oynamanın kendisi 7258 no’lu kanuna göre bir suçtur.
KUMAR İSLAMA GÖRE CAİZ MİDİR?
Ne normal kumar ne de sanal kumar caiz değildir. Bu yolla kazanan para haramdır. Maide suresinin 90. ayetinde bu husus net bir şekilde ifade edilmekte ve kumardan ‘’pislik’’ olarak bahsedilmektedir.
NE YAPILABİLİR?
- Kumar bağımlılığından korunmanın en iyi yolu hiç oynamamaktır.
- Kumar oynatılan yerlerden uzak durulmalı. (İnternet kafeler, iddia bayiileri vs.)
- Kumar oynayan arkadaşların teklifleri mutlaka reddedilmeli. ‘’Bir kereden bir şey olur.’’
- İnternet sitelerinde çıkan reklamlara tıklamamalı
- Aldatıcı kampanyalara karşı uyanık olunmalı
- Kumar oynayıp da iflah olabilen kimsenin olmadığı gerçeğini anlamalı
- Bağımlılık yapma gücü hafife alınmamalı ‘’Ben bağımlı olmam’’ yanılgısına düşmemeli
- Meşgul olunacak işler yapılabilinir (Ders, spor, hobi vs.)
- İnternette gereksiz vakit harcamaktan kaçınılmalı
- Aile ve arkadaşlık ilişkileri güçlendirilebilinir.
NOT: Sanal kumara karşı farkındalık yaratmak ve Siirt halkını bu konuda bilinçlendirerek kumara karşı toplu bir savaş başlatmak için Persona Sanat Topluluğu yetkili makamlar destek verirse özgün bir tiyatro oyunu hazırlamaya hazırdır.
